Strona Olsztynka

Cmentarze oprócz tego, że są miejscem wiecznego spoczynku, stanowią świadectwo kultury materialnej naszych przodków. Zgodnie z inwentaryzacją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na terenie gminy zachowało się 30 cmentarzy w 26 wioskach, w 4 wsiach istnieją po dwa cmentarze: w Waplewie, Lichtajnach, Jemiołowie i Drwęcku. Miejsca grzebalne założono w XIX i na początku XX wieku, tylko cmentarz w Mańkach pochodzi prawdopodobnie z XVII wieku; 23 cmentarze należały do wspólnot ewangelickich, 7 - do katolickich. Cmentarze czynne znajduj się w Waplewie, Kurkach, Orzechowie, Wigwałdzie, Gajach, reszta stanowi już tylko symboliczne miejsce pochówku dawnych mieszkańców tych ziem. Zwiedzając okolice Olsztynka warto zajrzeć na stare cmentarzyki, gdzie zachowały się pozostałości po dawnych nagrobkach. Ogromna większość starych nekropolii uległa po 1945 roku daleko idącej dewastacji, wynikającej ze świadomej polityki władz komunistycznych zmierzającej do niszczenia wszystkiego, co przypominało dawną, szczególnie niemiecką, przeszłość tych ziem. Te wieloletnie bezmyślne, ale celowe działania spowodowały nieodwracalne zmiany. Znikły metalowe ogrodzenia, nagrobki wykonane z marmuru, piaskowca, granitu, krzyże kamienne i metalowe, tablice z danymi personalnymi zmarłych, a cmentarne porośnięte są krzewami i drzewami. Należałoby niezwłocznie zatrzymać ten proces i uratować przynajmniej to, co zachowało się z przeszłości.