Strona Olsztynka

Pochodził ze starej mazurskiej rodziny. Jego dziadek, Marcin, był chłopem osiadłym w Łupowie koło Szczytna i pisał się „Mrąga". Jeden z synów Marcina - Bartłomiej, skończył gimnazjum w Królewcu, a następnie studiował teologię na Uniwersytecie Królewieckim. Już jako ordynowany pastor przybrał, wzorem wielu innych, łacińską formę imienia i nazwiska - Bartholomeus Mrongovius.

Związki Mrongowiusza z Olsztynkiem

 
Bartłomiej Mrongowiusz w 1761 roku poślubił Juliannę Esterę z domu Weber. W tym samym roku otrzymał posadę rektora szkoły w Olsztynku. 12 sierpnia za­mieszkał z żoną w niewielkim mieszkaniu w budynku szkolnym, przerobionym z dawnej baszty starych murów miejskich. Rodzina Mrongowiuszów przebywała w Olsztynku siedem lat, do 1768 roku. Tutaj przyszła na świat trójka dzieci: Julian­na Estera (1762 r.), Krzysztof Celestyn (19 lipca 1764 r.) i Karolina Fryderyka (1766 r.).

Mały Krzysztof miał zaledwie trzy i pół roku, kiedy jego rodzina przeniosła się do Marwałdu, gdzie ojciec otrzymał posadę proboszcza. Życie Mrongowiuszów w Olsztynku nie było lekkie. Wystarczy obejrzeć domek, w którym mieszkali, a gdzie obecnie mieści się skromne muzeum. Rodzina zajmowała pomieszczenia na piętrze, na dole była szkoła, w której ojciec Krzysztofa uczył mazurskie dzieci z Olsztynka. Otrzymanie posady proboszcza w Marwałdzie stało się zmianą na lep­sze, znacznie poprawiło to sytuację bytową. Rodzina Mrongowiuszów opuszczała więc Olsztynek bez większego żalu.

Edukacja

 
Krzysztof Celestyn Mrongowiusz otrzymał bardzo staranne i wszechstronne wykształcenie. Dzięki ojcu, który zajmował się tego nauką do 13 roku życia, poznał dobrze gwarę oraz życie i obyczaje Mazurów. Proboszcz Mrongowiusz razem z synem niemal codziennie w porze letniej odbywał piesze wędrówki po okolicznych oskach, gdzie odwiedza! swoich parafian, nawiązując bezpośredni kontakt z miejscową ludnością. Krzysztof wspominał później z tkliwością otoczenie swego dzieciństwa. Przez trzy lata kształcił się w szkole prowincjonalnej w Zalewie koło Morąga, następnie kontynuował naukę w Królewcu. Uczył się języka polskiego Collegium Fridericianum i szkole katedralnej. Na Uniwersytecie Królewieckim poświęcił się studiom teologicznym i filologicznym. W czasie sześcioletniego pobytu w Królewcu poznał gruntownie polski język literacki. Ponadto uczył się rosyjskiego, czeskiego, łaciny, greki i języka hebrajskiego. Opanował też języki francuski, angielski. Oczywiście, świetnie władał również językiem niemieckim. Na poglądy moralne Mrongowiusza wywarły wpływ dzieła literatury antycznej i filozofii Immanuela Kanta.
O życiu studenckim Mrongowiusza wiemy niewiele. Z powodu braku pieniędzy studiował dość długo, musiał równocześnie zarabiać korepetycjami na dalszą naukę.

Życie rodzinne

W wieku 32 lat, zawarł związek małżeński z Wilhelminą Ludwiką, córką pastora. a lata później przeniósł się z rodziną do Gdańska i tu spędził większość swego a. Był to czas intensywnej pracy pedagogicznej, naukowej i duszpasterskiej. Mimo wątłego zdrowia prowadził bardzo regularny i pracowity tryb życia. Jego dzień zaczynał się o godzinie 5.00, a kończył o 22.00. W życiu rodzinnym nie był zbyt szczęśliwy. Miał dwóch synów i córkę, lecz los nie szczędził mu ciężkich ciosów, wszyscy najbliżsi zmarli za jego życia i na stare lata pozostał zupełnie sam.

B. Kuźniewski, Olsztynek. Miasto i gmina, Towarzystwo Przyjaciół Olsztynka, Olsztynek 2007, s. 98-101.

Na cześć Mrongowiusza w roku 1946 miasteczko Ządzbork otrzymało nazwę Mrągowo.

W Olsztynku istnieje tzw. "Dom Mrongowiusza" - tuż obok Salonu Wystawowego Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku - w którym urodził się Mrongowiusz, o czym przypomina pamiątkowa tablica. Obecnie można tu obejrzeć wystawę poświęconą tej wybitnej postaci. Staraniem społecznego komitetu, którego przewodniczącym był Tadeusz Kalbarczyk, przed Salonem ustawiono również postument z popiersiem naukowca. Ponadto imię K. C. Mrongowiusza nosi jedna z najdłuższych ulic w Olsztynku oraz Zespół Szkół, mieszczący się w dawnych zamku krzyżackim.

W roku 2009 przed Uniwersytetem Gdańskim w Gdańsku-Oliwie odsłonięto piękny pomnik K.C. Mrongowiusza.   

W czasie Święta Uniwersytetu Gdańskiego od 2007 roku wręczane są w każdym roku Nagrody Nauczyciela Roku im. Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza dla trzech najlepszych nauczycieli akademickich. Okolicznościowe statuetki, zaprojektował artysta rzeźbiarz Gienadij Jerszow. Wręczana jest również gratyfikacja pieniężna w wysokości nagrody pierwszego stopnia Rektora Uniwersytetu Gdańskiego, jest wręczana trzem nauczycielom akademickim za szczególne osiągnięcia dydaktyczne. Nagroda stanowi wyróżnienie dla nauczycieli Uniwersytetu Gdańskiego, będących nie tylko znakomitymi naukowcami, ale przede wszystkim mistrzami w przekazywaniu wiedzy kolejnym pokoleniom studentów.

zdjęcia: http://www.ug.edu.pl/, http://kolor.org.pl